С
аъба парандаи андозааш хурд буда, ба оилаи чархресакҳо ва қатори гунҷишкшаклон мансуб мебошад. Дарозии бадани ин паранда 15- 17 см, дарозии болҳои он 8-9 см ва вазнаш 17- 23 граммро ташкил медиҳад. Парҳои саъба серҷило буда, дар онҳо рангҳои сурх, зард, сафед ва сиёҳ ба ҳамдигар омезиш ёфтаанд ва ба он ҳусни хоса зам менамоянд. Тавассути чунин тобиши зебои бадан саъбаро дар масофаи дур аз дигар парандагон фарқ кардан мумкин аст. Фардҳои нарина ва модинаи он зоҳиран аз ҳамдигар фарқияти зиёд надоранд. Саъба дар баробари булбул, кабк, бедона, тӯтию дурроҷ парандаи хушхон буда, дар байни дӯстдорони табиат маъруфияти хоса дорад. Ин паранда ба инсон зуд унс мегирад ва онро барои хониши форам дар қафас нигоҳ медоранд. Саъба монанди тӯтӣ калимаҳои алоҳидаро талаффуз намуда, ба одам тақлид мекунад. Дар шароити сунъӣ то 15 -20 сол умр мебинад. Саъба парандаи серҳаракату чолок аст ва дар муҳити хоси зист села села шуда зиндагӣ мекунад. Дар ҳудуди Тоҷикистон саъба ба истиснои Помири Шарқӣ дар ҳама минтақаҳои наздикӯҳӣ ва кӯҳӣ дар баландиҳои 700 -2200 метр аз сатҳи баҳр паҳн шудааст. Лонаи ин парандаи аљиб хеле нозукона аз лой ва гилу ришта ва хас сохта мешавад ва онхо ба инсон наздик буда бештар дар љангал ва боѓот лона мегузоранд. Саъба аз тухми растаниҳои гуногун ғизо мегирад, алалхусус дони растании мушхор, хори каррок, тухми офтобпараст ва ҷорӯбакро мепарастад.
Аввали моҳи март ҷуфт шуда, дар дарахту буттаҳои ҷангалзор лонаи куррашакл мегузорад. Масолеҳи лона аз рӯйпӯши чандири растаниҳои гуногуни алафӣ ва дарахтӣ иборат аст. Аз 3 то 7 тухм, аксар маврид 4 ё 5 дона тухм мегузорад. Тухмзеркунӣ 13-14 рӯз идома меёбад. Чӯҷаҳо аз ҳашарот ғизо мегиранд ва дар давоми ду ҳафта ба парвоз омода мешаванд. Ҳарчанд саъба ба қатори парандагони нодир дохил нест, аммо солҳои охир дар минтақаҳои аслии паҳншавӣ ҳамчун парандаи хушхон ба миқдори зиёд аз ҷониби ғурукшиканон дошта мешавад. Ин омил метавонад саршумори саъбаро дар оянда дар муҳити хоси зисти он маҳдуд намояд. Аз ин рӯ, оид ба ғайриқонунӣ доштани саъба тадбирҳои муассир андешидан зарур аст.